Eerlijk: hoeveel platen hebt u, reggaeverzamelaar, van Jimmy Cliff? Bij mij staan er amper 3,5 in de rekken: de 7inch single (een Belgische persing!) van ‘Wonderful World Beautiful People’ (B-kant ‘Hard Road To Travel’), een 12inch van ‘Rub-A-Dub Partner’, het comebackalbum ‘Rebirth’ (2012) en de soundtrack van de film ‘The Harder They Come’, met vijf tracks van Cliff, die ook de hoofdrol (Ivan) speelde.
Wij waren onlangs in Londen om in Stratford Theatre naar de musicalversie van de film te gaan kijken. Er stond een echte band op het podium en de nummers, stuk voor stuk klassiekers, klonken geweldig. Ook die van Jimmy Cliff dus, maar dan wel zonder zijn unieke stemgeluid. Excellente zanger, Natey Jones (Ivan), en hij pretendeerde ook niet om Cliff naar de kroon te steken. Maar niemand zong als de man die enkele van de eerste reggae wereldhits scoorde.
King of kings
Dat hoorde de grote producer Leslie Kong begin jaren ‘60 al. Met tunes als ‘Miss Jamaica’ en ‘Hurricane Hatty’ was Jimmy Cliff een van de grote sterren uit het ska-tijdperk. Hij mocht met Byron Lee & The Dragonaires mee naar de wereldtentoonstelling in New York, en verdiende zo ook een slot in de nu legendarische Britse documentaire
‘This Is Ska!’, zowaar met een liedje dat eer betoonde aan de ‘King Of Kings’. Niet per definitie een verscholen verwijzing naar Rastafari, wel naar de bijbel. De rastaman in Jimmy Cliff zou pas veel later naar boven komen, na een passage via de islam.
Jimmy Cliff tekende een contract bij Island Records en verhuisde naar Londen, maar dat kunt u ook op Wikipedia lezen. Minder bekend is dat Chris Blackwell in hem de eerste reggaesuperster zag. Na het succes van ‘The Harder They Come’ wilde hij Cliff internationaal lanceren, maar die koos uiteindelijk voor een major label in de Verenigde Staten. Waarna Blackwell al snel een vervanger vond: Bob Marley.
Rolling Stones
Zo rond 1970 brachten Cliff en Kong een handvol klassiekers uit: ‘Vietnam’, door Bob Dylan ooit het beste protestlied genoemd, ‘Wonderful World, Beautiful People’ en de even onsterfelijke tunes voor ‘The Harder They Come’: het titelnummer, ‘You Can Get It If You Really Want’, de hemelschreeuw ‘Many Rivers To Cross’ en het samba-achtige ‘Sitting In Limbo’. Meer hits had Jimmy Cliff niet nodig om door de jaren heen een legendarische status te verwerven. Hoewel hij zijn grootste commerciële successen pas in de jaren ‘90 zou boeken, met covers van ‘I Can See Clearly Now’ en ‘Hakuna Matata’, uit de Disneyfilm ‘The Lion King’. Het is daarvan dat de grote massa Jimmy Cliff kent. En misschien ook omdat hij tegen dan had samengewerkt met Kool & The Gang, de Rolling Stones, Sting, Wyclef Jean, Elvis Costello en andere popgrootheden. In 1985 coverde Bruce Springsteen ‘Trapped’ van Cliff, een nummer dat ik tot dan zelfs nog nooit gehoord had en oorspronkelijk een samenwerking met Cat Stevens. Niet toevallig was dat dan weer de auteur van ‘Wild World’, een van Jimmy Cliffs grootste hits.
Rub-a-dub
Eerlijk, deel 2: hebt u, reggae-DJ, ooit een nummer gedraaid van Jimmy Cliff op de radio of in de dancehall? Je hoort weleens een flard in een vrolijke medley, maar geef toe dat de zanger bij de meeste reggaefans zeker niet in de bovenste schuif ligt. Er zijn bij mijn weten ook nauwelijks collabs met andere Jamaicaanse artiesten, en Cliff heeft de meeste van zijn platen opgenomen in het buitenland. Ook de soundsystemcultuur is helemaal aan hem voorbij gegaan, op die ene 12inch na misschien, ‘Rub-A-Dub Partner’, begin jaren ‘80 een poging om weer aansluiting te vinden met de nieuwe generaties.
Pas in 2012 heb ik mijn eerste soloplaat van Jimmy Cliff gekocht, ‘Rebirth’, een productie van Tim Armstrong, de zanger van de Amerikaanse punkgroep Rancid. Opgenomen in Californië maar wel met een sound die teruggreep naar het geluid van Leslie Kong begin jaren ‘70. Het album werd terecht geëerd met de
Reggae Grammy en bevatte enkele opvallende covers: ‘Guns Of Brixton’ (The Clash), ‘World Upside Down’ (Joe Higgs) en ‘Ruy Soho’ (Rancid). Als u naast ‘The Harder They Come’ één plaat van Jimmy Cliff wil kopen of beluisteren, laat het dan deze zijn.
Nyahbinghi
Eerlijk deel 3: bent u, reggaeliefhebber, ooit naar een concert van Jimmy Cliff geweest? Of hebt u hem alleen gezien op een festival, Reggae Geel, Couleur Café, het Beach Festival of Afro-Latino? Daar, vaak voor een niet-reggaepubliek, of reggaefans die hem niet echt lustten, bracht hij met zijn band meestal uitstekende concerten, sinds de jaren ‘90 steevast ingeleid met een lang stuk nyahbinghi, met Jimmy Cliff zelf achter een trommel. Het was zijn eerbetoon aan Rastafari en de roots van de reggae, die hij op zijn manier uiteindelijk toch altijd trouw is gebleven, en wereldwijd heeft uitgedragen. Met name in Afrika was Jimmy Cliff mateloos populair. Hij was zonder twijfel een van de beste en meest invloedrijke muzikale ambassadeurs die Jamaica ooit gekend heeft, en dat wil wat zeggen in een land dat verhoudingsgewijs meer internationale sterren heeft voortgebracht dan eender welk andere natie.
