Op een broeierige dag midden jaren ‘90 kreeg Max Romeo in zijn woonplaats Linstead, Jamaica bezoek van een man in pak uit Groot-Brittannië. Hij kwam de zanger een cheque overhandigen van een paar miljoen pond, auteursrechten voor het gebruik van een lange sample uit Romeo’s ‘Chase The Devil’ in de wereldhit ‘Out Of Space’. Max had nog nooit van The Prodigy gehoord, wist dus ook niet dat ze een nummer hadden waarin zijn stem was te horen. Met het geld bouwde hij een fel groen, geel en rood gekleurd huis met studio (Charmax), kocht hij een groot stuk grond en investeerde in de lokale gemeenschap.
Een kleine twintig jaar later hebben we Max Romeo daar een paar keer bezocht, ook voor de documentaire ‘My Ras Tafari Roots’, waarin hij getuigt over zijn onvoorwaardelijke geloof in His Imperial Majesty. Weinig Jamaicanen beseften hoe populair Max Romeo nog altijd was in Europa, Japan en Amerika. Maar in Linstead wisten ze wel dat hij, Maxie Smith, met zijn muziek genoeg geld had verdiend om iets terug te geven aan de gemeenschap, zoals dat heet. Hij financierde er de bouw van een buurtwinkel, Ginger Heights Community Grocery Shop, met aanpalend het Lion’s Den Entertainment Center, een bar met enkele speelautomaten en een poolbiljart. Niks bijzonders maar wel goed onderhouden, een aangename plaats om te vertoeven, en dat was ook de bedoeling. Jongeren uit de omgeving hingen er graag rond, mensen kwamen hun inkopen doen en aten een hapje, de toiletten werden schoon gehouden. Het zag er heel fris en netjes uit, opgesmukt met felle kleuren, bijzondere muurschilderingen in de spirit van Rastafari, en grappige, zelf geborstelde opschriften.
Socialism is love
Jamaicaanse artiesten wordt weleens verweten dat ze iedere voeling met de suffererers, die ze zelf ooit waren, verloren zijn, en hun rijkdom weigeren te delen. Niet zo Max Romeo, in veel opzichten een rolmodel, als zanger, vader, rastaman en actieve, solidaire burger. “Social living is the best…”, zong Burning Spear.
‘Socialism Is Love’ was de titel van een nummer dat Max Romeo zelf ooit schreef voor de verkiezingscampagne van Michael Manley. Hij is die visie een leven lang trouw gebleven. Ik ken weinig Jamaicanen die de livity van Rastafari zo sterk verpersoonlijkten.
Grappig (zij het voor hen heel normaal) was ook dat de werkmannen van Max Romeo iedere ochtend een paar grote takken ganja kregen toegestopt, een dagvoorraad zeg maar.
‘A Quarter Pound Of I’cense’: het is een van mijn favoriete ganja tunes, op de plaat ‘Revelation Time’, opgenomen in de toen (1974) gloednieuwe studio van Lee Perry, de Black Ark, in een productie van Clive Hunt. Scratch nam zelf alleen ‘Three Blind Mice’ voor zijn rekening.
Een jaar later doken Scratch, Max Romeo en The Upsetters opnieuw samen in de studio en creëerden een van de grote meesterwerken in de reggae, ‘War Ina Babylon’. Het is de plaat die de carrière van de zanger op gang schoot en ook altijd is blijven domineren. Bijna vijftig albums heeft hij gemaakt, maar wie kent meer dan twee bovengenoemde titels? Ooit
de plaat met Keith Richards (Rolling Stones) gehoord? Of
met Tribu Acustica, de Italiaanse folkband? Check zeker ook
‘Horror Zone’ (2016, met melodicawerk van Pura Vida),
‘Best Of’ (2008, met frisse remakes van zijn oude successen) en
‘I Love My Music’ (Wackies, 1982). Op het Amerikaanse Wackies-label verscheen in de jaren ‘00 ook de geweldige single
‘Birth Of Reggae Music’, en in 1998 blikte Max Romeo met Mafia & Fluxy nog een tijdloze tune in, voor mij één van de hoogtepunten uit zijn oeuvre,
‘Selassie I Forever’. Maar de man heeft dus bijna 50 albums gemaakt, u zou misschien wel heel andere hoogtepunten vernoemen. ‘Melt away’! ‘Captain of my ship’! De platen met Jah Shaka!
Live in Hof ter Lo
‘Sipple Out Deh’: zo heette het titelnummer van ‘War Ina Babylon’ oorspronkelijk. Het is een beetje glad buiten. Maar dat vond met name Chris Blackwell geen goed idee. Hij wilde best in zee gaan met Romeo en Perry en de plaat uitbrengen op Island Records, in die dagen zowat een garantie voor internationaal succes. (Bob Marley, Burning Spear en Toots & The Maytals waren hen al voorgegaan). Maar dan wel met een titel die ook buiten Jamaica zou begrepen worden. De tijdelijke samenwerking tussen Island en Lee Perry leverde naast ‘War Ina Babylon’ overigens nog een paar gerenommeerde reggaealbums op, van Scratch zelf, The Heptones en Junior Murvin.
Max Romeo claimde altijd dat hij nooit royalties had ontvangen voor ‘War Ina Babylon’. In 2023 spande hij om die reden zelfs nog een rechtszaak aan tegen de Universal en Polygram, de grote platenmaatschappijen die de rechten van Island beheren. Hij eiste liefst 15 miljoen dollar.
Het leek eind jaren ‘70 weinig waarschijnlijk dat we Max Romeo ooit live zouden zien. Buiten Bob Marley, Black Uhuru en een handvol Engelse bands (Steel Pulse, UB40, LKJ, Capital Letters) waren hier nog geen grote reggae acts gepasseerd. Tot 30 september 1982. In Hof ter Lo (nu TRIX) stonden Max Romeo en Horace Andy voor het eerst op een Belgisch podium. We konden onze ogen en oren nauwelijks geloven. Beide zangers waren toen al levende legendes in de reggae, maar traden zelden of nooit op in Europa. Ze lieten zich begeleiden door Matumbi, de Britse band van Dennis ‘Blackbeard’ Bovell, nog zo’n grote naam. Het was een van de eerste echt gedenkwaardige avonden in de Belgische reggae.
Max Romeo keerde twee jaar later nog één keer terug in Hof ter Lo, nu met The Regulars (UK) als backing band, maar verdween daarna voor lange tijd uit het live circuit. Tot hij eind jaren tachtig een plaat maakte met Mad Professor, die hem in 1991 mee troonde naar Open Tropen, het onvolprezen festivalletje in Turnhout, waar later ook Bunny Wailer, Israel Vibration en andere grootheden hun opwachting zouden maken.
Zijn grootste hit
De bekendheid van Max Romeo reikte toen nog altijd niet veel verder dan de reggaegemeenschap. Op eigen houtje toeren, met een eigen band, was voor Max Romeo vrijwel ondenkbaar. Tot die cheque van The Prodigy kwam en de carrière van Romeo een nieuwe boost kreeg. Plots werd hij alom gevraagd voor concerten en festivals. Weinig artiesten (Horace Andy) hebben sindsdien vaker opgetreden in onze contreien dan Max Romeo,
de laatste keer in 2023 in De Roma, op zijn zelf verklaarde afscheidstournee. Geleidelijk groeide hij zo uit tot een van de boegbeelden van de klassieke reggae, van de gouden jaren in het genre, met songs en melodieën die hele generaties aan het dansen (en het denken) hebben gezet.
Zijn grootste hit heb ik Max Romeo overigens maar één keer live horen brengen, gedeeltelijk dan nog, en niet zonder enige gêne. Met ‘Wet Dream’, vroege reggae, haalde hij in 1969 al de Britse top 10, in weerwil van een radioban door de BBC vanwege de expliciete tekst. Romeo probeerde aanvankelijk nog de meubelen te redden, “Het gaat over een lek in het plafond…”, maar dat geloofde natuurlijk geen hond. En het valt te betwijfelen of het plaatje anders zo’n grote hit zou geworden zijn.
Het is ook niet de tune waarmee hij geïdentificeerd zal worden. Max Romeo, dat was roots & culture in persoon, een onovertroffen boodschapper van Rastafari en conscious living, een zanger die zijn songs recht uit het hart en het geweten liet komen om ze vervolgens gul te delen met de wereld. We zullen er altijd naar blijven luisteren.
Max Romeo werd 80 en laat een vrouw en drie kinderen na, Ronaldo, Romario en Azana (Xana).
