Beyond Selassie & Garvey: George William Gordon

In mijn prille reggaejaren, nog voor ik me echt in de tekstinhoud van reggaesongs zou gaan verdiepen, hoorde ik Gordons naam voor het eerst vallen in twee nummers die sindsdien tot klassiekers uitgroeiden: ‘Old Marcus Garvey’, van het toen nog vocale trio Burning Spear (Island Records, 1975), en het heerlijke ‘See Them A Come’ van Culture (Joe Gibbs Record Globe, 1977).

George William Gordon werd rond 1820 geboren als zoon van Ann Rattray, een halfbloed-slavin en Joseph Gordon, een invloedrijke Schotse plantagebeheerder. Door het feit dat hij geen formele opleiding genoot, leerde hij zichzelf lezen en schrijven. Als autodidacte landeigenaar begon hij zich politiek te engageren om na de zogenaamde afschaffing van de slavernij (1833) de rechten van ex-slaven te verdedigen; een regelrechte confrontatie met de koloniale autoriteiten die alles in het werk stelden om elke vorm van ontvoogding te onderdrukken.

In een nummer dat dancehall-artiest Simple Simon naar de held vernoemde, haalde deze Gordons gemengde herkomst aan: “Mi a go tell you ‘bout a George William Gordon, him born in a eighteen an’ a twenty, man. Him born in a place call-a Cherry Garden down in a place call-a Saint Andrew. I said, his mother was a poor neggar woman. I said, his father was a white eyed man…”. De song verscheen postuum op ‘Rubadub Revolution’ (Pressure Sounds, 2019), een dubbel verzamelalbum met Bunny Lee-producties uit het begin van de jaren tachtig.

Alhoewel de politieke strijd die Gordon aanvatte haast hopeloos was - de mensen wiens belangen hij verdedigde hadden geen stemrecht - verdeelde hij zijn eigen landgoed in percelen die hij als goedkope boerderijkavels aan vrijgekomen slaven verkocht. Daarnaast ontwikkelde hij strategieën opdat deze hun producten aan eerlijke prijzen zouden kunnen verkopen. Gordons handelingen vormden al gauw een doorn in het oog van heel wat andere plantage-eigenaars en werden door de Britse koloniale administratie als subversief beschouwd.

In zijn strijd tegen onrechtvaardigheid spoorde Gordon de mensen aan tot vreedzaam protest, met als doel betere werk- en levensomstandigheden alsook het recht op onderwijs te bekomen. De emancipatiestrijd op het eiland, leidde op 11 oktober 1865 tot de Morant Bay Rebellion onder leiding van Paul Bogle. Hoewel Gordon niet rechtstreeks bij de opstand betrokken was en hij er niet persoonlijk aan deelnam, werd hij alsnog als medeplichtige beschouwd omwille van zijn morele steun aan Bogle. Meteen na de feiten werd hij om die reden gearresteerd en aangeklaagd. Zonder enige vorm van bewijsvoering moest hij voor de krijgsraad verschijnen. Het vonnis luidde een ter dood veroordeling die op 23 oktober via ophanging werd uitgevoerd.

Dat Gordons onbaatzuchtige toewijding hem uiteindelijk de strop opleverde, verwoordde Joseph Hill op het Culture-album ‘Cumbolo’ (Virgin, 1979) in het nummer ‘Innocent Blood’ als volgt: “One year after slavery, the people were all suffering from small pox. George William Gordon was justice of the peace at Morant Bay during that time. So he sent abroad for some of his doctors friends to come and administer unto them, to see what they could do. And because he did such a good, they catch him and hanged him on brindle cotton tree. Man if you think a lie I & I tell take a look upon the 10 dollar bill, the truth there you can see with his neck wrapped off when he was hanged with his eye glass on.”

Onder de naam Shakas brachten reggaeveteranen Leroy ‘Leo’ Hall, Vinton Roberts en James Samuel met ‘George William Gordon’ eveneens hulde aan diens inzet: “Let me tell you the story about a man and his glory. He was a great man who ones walked this land with dignity, love for humanity George William Gordon, he was dedicated… he gave his life so that we can really live…”. Het nummer verscheen op ‘Anytime’ (Upstair Records, 1987), het enige album dat bovenvermeld trio, naast enkele singles, uitbracht.

Op het debuutalbum van Steel Pulse, ‘Handsworth Revolution’ (Island, 1978), wordt in het nummer ‘Prediction’ de terechtstelling van Gordon en die van Bogle de dag nadien eveneens aangehaald: “William Gordon and Paul Bogle led a rebellion cause they used their heads but had their necks in a noose. Martyrs of freedom, freedom condemne. But Jah Jah cut them loose, prophesised that we would suffer by those who think themselves superior to our colour.”

Uiteraard kunnen we het niet nalaten ook een dub, naar de held vernoemd, mee te geven. Deze instrumental verscheen op ‘The Outsider Meets The High-Tech-Roots Dynamics At Channel One UK’ (Jah Works, 1991), een album van de Britse reggaeartiest Gerald Thomas Moore in samenwerking Martin Campbell en Jah Works-producer Rej Forte. De LP verscheen in een zeer beperkte oplage en is voor liefhebbers van melodica-instrumentals zeker het ontdekken waard.

Uit het lijstje reggaesongs die George William Gordon vernoemen geven we graag nog volgende selectie mee:

Horace Andy - ‘Our Jamaican National Heroes’ (Total Sounds, 1978)
Prince Far I - ‘Jamaican Heroes’ (Trojan Records, 1980)
Skulls - ‘Third World’ (Clappers Records, 1980)
Peter Metro - ‘Seven Heroes’ (Midnight Rock, 1982)
Anthony Johnson - ‘Follow Them Foot Step’ (Harry J Records, 1984)
Groundation - ‘Silver Tongue Show’ (Young Tree Records, 2002)
The Congos - ‘National Heroes’ (Mediacom, 2006)